Voor de opening van de tentoonstelling Keynotes schreef ik onderstaande tekst. Deze expositie vond plaats in De Dorpsschuur te Lent van 20 tot en met 22 oktober 2023, met werk van Corrie Kuijs en Toon Janssen.
Het mooie aan de abstracte werken van Corrie en Toon is dat het allerlei associaties en interpretaties oproept. Ik zal proberen deze niet al te veel voor jullie in te vullen, want het is juist de kunst om deze voor jezelf uit te zoeken. Want kijken, kijken met aandacht. Daar gaat het om in het werk van Corrie en Toon.
Beide zijn ze constant op zoek naar het uitbalanceren van het beeld.
In de woorden van Toon: “Als je begint met twee lijnen moet je ervoor zorgen dat het op het eind klopt.” Hij blijft toevoegen om het beeld in balans te krijgen, totdat hij vindt dat het inderdaad klopt. Als een pendule die telkens heen en weer beweegt en uiteindelijk in het midden tot stilstand komt. Hij gaat hierbij intuïtief te werk. Er is geen vooropgezet plan, alleen zijn blik en zijn gevoel. Door zijn materiaalgebruik en composities is zijn werk vergankelijk, soms fragiel. Één zucht of schok en de balans zou zo maar eens verstoord kunnen worden. Er komt een moment dat het bladgoud of bladkoper verkleurt of zelfs afbladdert. Dat een houten balkje verzakt en een spijker verroest. Maar dat alles vindt Toon okee, het hoort erbij, zegt hij, en draagt bij aan de tijdelijkheid van het beeld. Zelfs de perfecte balans blijft tenslotte nooit eeuwig in evenwicht.
Voor mij springt met name de serie eruit waarvoor hij in 2021 elke dag een werk heeft gemaakt. Elk een afspiegeling van de dag, tegelijk een vooruitblik op morgen en een terugblik op gisteren. Mijn fantasie slaat op hol. De zorgvuldig gecomponeerde patronen vormen een partituur. Elk werkje apart een momentopname van evenwichtigheid, het geheel een indrukwekkend schouwspel waarbij je als kijker als vanzelf patronen in de chaos vindt.
Zo kun je zelf je houvast zoeken en vinden in de tentoonstelling.
Bij Corrie ontstaat balans juist door de prioriteit in het beeld te zoeken. Zoals ze het zelf zegt, is ze constant bezig om ruis weg te halen. Haar werkproces is een continue zoektocht naar een pure vorm. Haar eerdere geometrische beelden en schilderijen zijn een duidelijke materialisatie van deze zoektocht. Er is inderdaad geen enkele indicatie van ruis in te vinden. Alleen rust, evenwicht, zekerheid. Door de strakke, solide structuren en zwaar ogende materialen lijkt dit werk allesbehalve vergankelijk of fragiel. Het is een verstilling, verankerd op zijn plek.
Haar recente werk is een verandering van koers. Het is echter niet een onlogische stap. Het brengt haar oude liefde fotografie samen met haar liefde voor tekenen. De zoektocht naar pure vorm gaat verder. Door lagen van krijt, grafiet en potlood aan te brengen op de grootse fotoprints ontstaat een abstrahering van het beeld. Een vervreemding van realiteit, door het weghalen van referenties naar herkenbaarheid. De lijnen die de lagen vormen zijn nog steeds ritmisch, nu eens strak en precies, dan meer los. Als kijker word je gedwongen om de gelaagdheid te ontleden. De ene laag verhult, de ander ontsluiert.
Het oeuvre van zowel Corrie als Toon is duidelijk abstract, zonder inherent narratief. Toch kun je in en tussen de werken je eigen verhalen gaan vinden. De vormen, lijnen, kleuren en materialen zoeken elkaar op, gaan van elkaar weg, dansen om elkaar heen.
Dus wil ik jullie aanmoedigen om inderdaad te gaan kijken, te kijken met aandacht. Welke penseelstroken of krijtstrepen volgen je ogen? Wat voor details kun je vinden in het materiaal? Door welke kleur laat je je leiden? Welke ritmes, patronen, contrasten vallen je op? Wat zorgt voor balans, en hoe kun je die verstoren?
Ik zou zeggen, veel plezier met het ontdekken van de grondgedachtes, de grondtonen, de Keynotes.
Marieke Folkers 